Thay đổi quy chế tuyển sinh lớp 6 là hướng tới công bằng nhưng vẫn băn khoăn

Hướng tới công bằng, xoá bỏ tiêu cực

- Nhà giáo Nguyễn Xuân Khang, Hiệu trưởng trường Marie Curie Hà Nội gửi cho BigSchool cả một bài viết:

Thầy Nguyễn Xuân Khang

Dự thảo "Sửa đổi Thông tư số 11/2014/TT-BGDDT ...", có nội dung: " Tuyển sinh THCS theo phương thức xét tuyển. Trường hợp cơ sở giáo dục có số học sinh đăng ký vào học lớp 6 nhiều hơn so với chỉ tiêu tuyển sinh, sở GD&DT hướng dẫn thực hiện phương án tuyển sinh theo phương thức xét tuyển hoặc kết hợp xét tuyển với kiểm tra, đánh giá năng lực học sinh."
Là hiệu trưởng một trường hàng năm có rất nhiều hs đăng ký vào học lớp 6 tôi rất quan tâm và ủng hộ việc sửa đổi nói trên!
Xin trở lại những văn bản hiện hành:
- Thông tư số 11/2014/BGDDT ngày 18/4/2014: "Tuyển sinh THCS theo phương thức xét tuyển."
- Chỉ thị số 5105/CT-BGDDT ngày 03/11/2014: "Không tổ chức thi tuyển học sinh vào lớp 6."
- Công văn số 1258/BGDDT-GDTrH ngày 17/3/2015: "Tuyệt đối không tổ chức thi tuyển học sinh vào lớp 6."
Chỉ đạo của Bộ GD&DT cụ thể như vậy nên ba mùa tuyển sinh 2015, 2016, 2017 vừa qua các trường trên toàn quốc chỉ xét tuyển hcọ sinh vào lớp 6.
Các "lò luyện thi" Toán, Tiếng Việt... để chạy đua vào lớp 6 một số trường "hot" cũng vì thế không còn nữa - hiệu quả tích cực!
Tuy nhiên, để tuyển học sinh vào lớp 6, các trường "hot" phải định ra các tiêu chí phụ: học sinh có giải các cuộc thi văn hoá, văn nghệ, thể thao cấp quận, thành phố, quốc gia, quốc tế; chứng chỉ tiếng Anh của các Trung tâm ngoại ngữ... Thành ra, thay vì thi tuyển sinh ở một trường nào đó, bố mẹ dắt con đi thi đủ các loại kỳ thi khác nhau suốt năm, nhằm tích luỹ các "giải", các "chứng chỉ"... Thậm chí không đạt "giải" thì... "chạy giải"!
Cũng có trường tính đến phương án... "bốc thăm"!
Từ xưa đến nay, tuyển người vào việc gì đó thường có ba cách: xét tuyển, thi tuyển hoặc kết hợp xét tuyển và thi tuyển. Cứ để "tự nhiên" cả ba cách tuỳ thuộc tình hình thực tế từng nơi, từng lúc mà vận dụng. Cấm một cách nào đó sẽ "được" cái này nhưng sẽ "mất" cái khác!
Tôi ủng hộ dự thảo sửa đổi "Thông tư 11"!

- Cô Nguyễn Thị Thu Anh, Hiệu trưởng trường THCS & THPT Nguyễn Tất Thành, ĐHSP Hà Nội bày tỏ sự vui mừng: "Tôi ủng hộ sự thay đổi này bởi như vậy trường sẽ dễ lựa chọn phương án tuyển sinh công bằng để có thể lựa chọn được học sinh không chỉ nhìn vào học bạ các năm tiểu học. Tuy nhiên kiểm tra năng lực như thế nào để tuyển sinh thì chúng tôi còn phải nghiên cứu cẩn thận".

Cô Nguyễn Thị Thu Anh
- Cô Văn Thuỳ Dương, Hiệu phó trường THPT Lương Thế Vinh, Hà Nội cho biết: "Khi còn sống, bố tôi (PGS. TS. Văn Như Cương) đã cho rằng việc cấm tổ chức kiểm tra để tuyển sinh vào lớp 6 là vô lý khi mà hàng ngàn hồ sơ học sinh lớp 5 dự tuyển vào trường có học bạ 5 năm tiểu học điểm 10 hai môn Toán và Tiếng Việt (mà chúng tôi gọi là "học sinh 100 điểm"). Như vậy trường phải đưa ra các tiêu chí phụ và tự dưng những tiêu chí này trở thành tiêu chí chính. Nhưng tiêu chí này là không chính xác và tạo ra tiêu cực "chạy giải" ở rất nhiều cuộc thi. Thực tế những "học sinh 100 điểm" vào học lớp 6 trường tôi đã cho thấy nhiều em học lực bình thường, chỉ ở mức trung bình. 

Thầy Văn Như Cương và con gái Văn Thuỳ Dương

- TS. Lê Thống Nhất (BigSchool) chia sẻ về việc làm nóng lò luyện thi vào lớp 6: "Không phải tất cả các trường THCS đều được phép kiểm tra năng lực học sinh để tuyển vào lớp 6 mà chỉ một số trường và cũng chỉ ở một số nơi bị áp lực do số lượng học sinh dự tuyển lớn hơn nhiều lần chỉ tiêu. Như vậy những học sinh tự thấy mình không thể "cạnh tranh" nổi sẽ chọn trường đúng tuyến để học và không đến lò luyện làm gì nữa. Bởi vậy tỷ lệ học sinh lớp 5 phải chuẩn bị cho kỳ kiểm tra là không lớn. Chúng ta xem lại số học sinh dự tuyển vào trường THPT Chuyên Trần Đại Nghĩa, TP HCM những năm vừa qua sẽ rõ. Năm học 2017-2018, TP HCM có khoảng 100.000 học sinh vào lớp 6 nhưng chỉ  có 3900 học sinh lớp 5 tham gia đánh giá năng lực để dự tuyển vào trường này ("tỷ lệ chọi" là 1:7), so với số học sinh lớp 5 của TP HCM thì con số này khá thấp. Nếu tăng số trường kiểm tra đánh giá năng lực thì tất nhiên con số sẽ không dừng ở 3900 nhưng dù tăng thì tỷ lệ học sinh đi luyện thi cũng không phải là lớn".

Những băn khoăn vẫn xuất hiện

- Nhiều phụ huynh cho rằng: "Nếu như trước đây chúng tôi phải trang bị "hành trang học bạ" với những điểm 10 và "săn" những cuộc thi để con có những tiêu chí xét tuyển thì có lẽ bây giờ lại phải cho con vào lò luyện thi tuỳ theo thông báo của các trường mà gia đình muốn con được vào học. Sự thay đổi này liệu có làm nóng các lò luyện thi vào lớp 6 không?".

- Có phụ huynh cho rằng: "Chất lượng các trường THCS là yếu tố giảm nóng tuyển sinh vào lớp 6. Nếu các trường đều có chất lượng tốt thì mọi chuyện sẽ được giải toả. Việc thay đổi quy chế tuyển sinh chỉ là giải pháp tạm thời, chưa phải là điều hay cho giáo dục".

- Các lãnh đạo của các trường THCS nóng có chung một băn khoăn: "Tổ chức kiểm tra năng lực học sinh có nhiều cách. Không hiểu Bộ GD&ĐT sẽ quy định cứng về hình thức kiểm tra hay để các trường tự lựa chọn. Ngay những gợi ý về kiểu kiểm tra cho học sinh vận dụng kiến thức để giải quyết những tình huống thực tế cũng rất khó cho các trường khi biên soạn những bài kiểm tra như thế. Nếu trở về những đề thi như trước đây đã từng thi tuyển lớp 6 thì liệu có làm nóng việc học thêm hay không? Phương thức kiểm tra như thế nào và cụ thể những câu hỏi kiểm tra, kiến thức bộ môn nào cũng là điều mà chúng tôi băn khoăn. Chắc các trường cũng phải trao đổi, học hỏi lẫn nhau để có phương án tốt nhất".

BigSchool: Hy vọng chúng ta sẽ tiếp tục trao đổi để góp ý cho Bộ GD&ĐT đi tới văn bản sửa đổi, bổ sung một số điều và có những công văn hướng dẫn phù hợp nhất, giải toả những băn khoăn hiện nay.

Các phụ huynh và thầy cô có thể tìm hiểu thêm về việc dạy học, kiểm tra học sinh theo hướng phát triển năng lực với các bài có liên quan kèm theo bài viết này.