Ca khúc “HAPPY NEW YEAR” - Sự phối hợp kỳ lạ giữa ca từ và giai điệu

Cứ mỗi độ năm mới đến, cũng là lúc tận hưởng niềm hạnh phúc, niềm vui sum họp với người thân, bạn bè. Trong không khí rộn ràng, ấm áp của mùa xuân, giai điệu bài hát "Happy New Year" do ban nhạc ABBA trình bày, lại vang lên rộn rã trên mọi phương tiện truyền thanh, truyền hình.
Bốn thành viên của ABBA
Thế nhưng ít người biết rõ hoặc quan tâm đến nội dung, ca từ của bản nhạc bất hủ ấy, nếu không tình cờ, như tôi, cầm trong tay bản chính lời nhạc tiếng Anh và bản dịch Việt ngữ, ra đời năm 1980, với đồng tác giả Benny Anderson và Bjorn Ulvaeus.
Cảm xúc thật khác với những lần nghe trước, khi cảm nhận phần lời của bài hát:
"Sâm banh đã cạn
Và pháo hoa đã tắt
Còn lại đây em và anh
Cảm thấy mất mát và chán nản 
Bữa tiệc đã tàn 
Và buổi sáng sao mà ảm đạm
Sao khác hẵn ngày hôm qua
Giờ đã đến lúc chúng ta phải nói"

(No more champagne
And the fireworks are through
Here we are, me and you
Feeling lost and feeling blue
It’s the end of the party
And morning seems so grey
So unlike yesterday
Now’s the time for us to say)
Tâm trạng của đôi tình nhân, sau bữa tiệc vui với mọi người trong đêm giao thừa sao nghe buồn bã, thấm đẫm một nỗi buồn nhân thế. Rượu sâm banh, pháo hoa, tiệc tùng là những từ ngữ hình ảnh được dùng nhiều cho sự kiện vui vẻ, tưng bừng dịp Noel, liền kề đón mừng năm mới, lại sánh đôi với các ca từ buồn bã: cạn, tắt, tàn, mất mát, chán nản, ảm đạm.
Nỗi chán chường ấy có lẽ bắt nguồn từ sự đổ vỡ trong hôn nhân của hai thành viên trong ban nhạc ABBA (Bjorn và Agnetha) vào năm 1979. Đến năm 1981, đến lượt hai thành viên-vợ chồng khác của ban nhạc cũng nói lời chia tay (Benny và Frida). Đó cũng là thời điểm tột cùng vinh quang và tan vỡ của ban nhạc ABBA.
Đoạn hai, lời bài hát cũng buồn nhưng có xen lẫn chút nỗi niềm, hy vọng vào ngày mới, một thế giới mới tốt đẹp, mạnh mẽ hơn và con người sống gần nhau hơn:
"Đôi khi em thấy/ một thế giới mới quả cảm đang đến gần/ Đang sinh sôi nẩy nở / trên tro tàn của cuộc sống chúng ta/ Ôi/ Đúng thế, con người là một gã dại dột/ Nhưng hắn cứ tưởng mình vẫn ổn/ Lê lết những bàn chân bùn đất/ Chẳng biết mình đang đi lạc lối/ Cứ cố giữ bước đi…"
Khung cảnh đầu tiên trong MV "HAPPY NEW YEAR"

Đoạn kết lại trở về với tâm trạng chán chường, mệt mỏi; hoài nghi về hoàn cảnh hiện tại, về một tương lai mờ mịt, không biết sẽ diễn tiến ra sao:
"Bây giờ em cảm thấy/ Rằng mọi giấc mơ ta từng có ngày nào/ Đều đã chết/ Chẳng còn gì ngoài xác hoa giấy trên sàn/ Một thập niên vừa chấm dứt/ Nào ai biết một thập niên tới đây/ Điều gì sẽ đến/ Điều gì đang đợi chúng ta/ Vào cuối năm tám mươi chín."
Tâm trạng ấy, nỗi buồn ấy còn do một nguyên nhân sâu xa hơn, nhân bản hơn. Nó phản chiếu đầy đủ, sinh động nỗi lo âu thế sự của cả loài người trước những diễn biến khó lường của chiến tranh, của việc chạy đua vũ trang, sự âm ỉ của chiến tranh lạnh, lòng thù hận của con người với con người không cùng lý tưởng ở giai đoạn thập niên 70-80 của thế kỷ trước.
Nói chung, ca từ, nội dung bài hát là một nỗi buồn, nỗi khoắc khoải cùng ước vọng, mong cầu của cá nhân-của con người- trước thời khắc giao mùa. Nhưng kỳ lạ thay, giai điệu đặc sắc, lôi cuốn, mê hoặc của nó đã cứu vãn cho nội dung, ca từ của ca khúc.

Ngay ở khúc nhạc dạo đầu (introduire), những chùm âm thanh ba nốt nhạc, kết nối thành xâu chuỗi âm thanh (arpère) âm vực cao, lên xuống, uốn lượn nhịp nhàng, liên tục như tiếng sóng vỗ bờ dịu êm, bất tận: la-si-la…sol-si-sol… fa-si-fa… sol-si-sol/ la-si-la… sol-si-sol… fa-si-fa… sol-si-sol, tạo ra hiệu ứng về sự náo nức, sinh sôi, chảy trôi liên tục trong lòng người nghe. Đoạn nhạc dạo này, như một dấu ấn, điểm xuyến nốt nhạc vui cho cả ca khúc, được lập đi lập lại sau mỗi lần chuyển đoạn. Nó trở thành đặc điểm, thương hiệu của ca khúc Happy New Year khi chuỗi âm thanh ấy được cất lên.
Các đoạn nhạc trong bản nhạc được viết với điệu thức trưởng, nhịp 4/4 và 2/4 thường dùng cho các bản nhạc vui, trung tính. Do vậy, âm chủ đạo của toàn ca khúc là âm điệu vui, nhẹ nhàng. Các liên hai, liên ba và dấu lặng ở các đoạn nhạc hòa hợp, uyển chuyển, liên tục, nhịp nhàng, tươi vui, đã khiến người ta không chú ý mấy, đến phần lời.
Bản nhạc "HAPPY NEW YEAR"
Đặc biệt ở phần điệp khúc, ca từ và giai điệu hòa hợp một cách rõ nét nhất. Ít nhiều, nó đã xua tan nỗi buồn, vực dậy niềm vui; gieo vào lòng người ta niềm tin và hy vọng vào năm mới, vào tình người, và cả tình yêu đôi lứa:

"Chúc mừng năm mới
Chúc mừng năm mới
Cầu cho chúng ta có tầm nhìn hiện tại và tiếp diễn
Về một thế giới mà hàng xóm là bạn.

Chúc mừng năm mới
Chúc mừng năm mới
Cầu cho chúng ta có nhiều hy vọng, sẵn sàng cố gắng
Nếu chúng ta không có sức mạnh thì sẽ ngã gục và diệt vong
Anh…và…em."

(Happy new year
Happy new year
May we all have a vision now and then
Of a world where every neighbor is a friend

Happy new year
Happy new year
May we all have our hopes, our will to try
If we don’t we might as well lay down and die
You and I.)

Ở đoạn nhạc này, cấu trúc với các nốt nhạc liên bốn, liên năm; âm thanh như được bứt phá, liên tiếp vút cao lên, cao lên, rồi lắng chìm dần, rồi lại tiếp tục chu trình ấy; có thêm phần luyến láy rất hay ở từ ngữ cuối câu và ca từ kết bài (is a friend…, you and I…; You…..and I…..) làm nên sự ngọt ngào, đằm thắm, sâu lắng cho giai điệu và lời ca.

"Happy New Year! Happy New Year! 
You… and… I…"

Xin mượn lời đánh giá khái quát, thú vị nhất của những người am hiểu về thần tượng ABBA để kết thúc bài viết: “giai điệu đẹp lộng lẫy thoáng vẻ u buồn- Bài hát vỏn vẹn 4’23’’ nhưng lại ngân vang đến vô tận- Dù thế nào đi nữa, ABBA vẫn bất tử với ca khúc Happy New Year”.

Biển, 
đầu năm 2015.

Hữu Du

Xin mời các bạn xem lại video mà chắc rằng chúng ta đã vô cùng quen thuộc:

Đây là bài đăng khép lại năm 2018 của Bigschool. Xin chúc các bạn bước sang năm 2019 thật Hạnh phúc và Thành công! Mong các bạn vẫn thường xuyên đón đọc các bài trên Diễn đàn này. Cảm ơn các bạn rất nhiều.

BigSchool: Nhà giáo Nguyễn Hữu Du (thường ký bút danh là Hữu Du), nguyên Trưởng phòng Giáo dục tiểu học, Sở GD&ĐT Bà Rịa - Vũng Tàu.

Nhà giáo, nhạc sĩ, nhà thơ Nguyễn Hữu Du

Thầy rất yêu âm nhạc và thơ ca. Thầy đã sáng tác nhiều ca khúc và thơ. Nhân dịp năm mới xin chúc Thầy luôn Khoẻ mạnh, Hạnh phúc và có nhiều tác phẩm mới được mọi người yêu thích.